×

«Tutti fratelli!» – era 100 onns suenter la mort da Henri Dunant

Vairamain ina soluziun simpla per in problem cumplex – ma ina soluziun! Igl è l'onn 1859. Truppas austriacas cumbattan cun truppas franzosas e piemuntaisas per l'egemonia en l'Italia dal Nord.

Südostschweiz
11.10.10 - 02:00 Uhr
Zeitung

Da Hans-Peter Schreich-Stuppan*

Ellas cumbattan sin ina largezza da 16 kilometers: la Battaglia da Solferino (al sid dal Lai da Garda). 40 000 victimas en in unic di.Henri Dunant ha en quest mument tut auters interess: El vul inscuntrar l'imperatur franzos Napoleun III per survegnir la permissiun per ses projects privats en l'Algeria, ina colonia franzosa. Ma el arriva en in desaster indescrivibel. El emprova da gidar: El dat da baiver als blessads, el conforta ils muribunds, tuttina sche quai èn Franzos u Austriacs. El aveva bain emprais en las uras da religiun e da confirmaziun a Genevra che Dieu è il Bab da tuts umans – e che nus tuts essan en consequenza en sasez fragliuns. Las dunnas da Castiglione vesan ch'el na fa nagina differenza da naziunalitad e seguan ses exempel. «Tutti fratelli!», repetan ellas adina puspè commovidas.Henri Dunant emblida ses affars persunals. El scriva ses cudesch «Regurdientschas a Solferino». El s'engascha be pli per derasar sias ideas da l'agid per las victimas da guerra sut l'ensaina d'ina crusch cotschna. Ed el ha success! Il 1863 vegn fundà il Comité internaziunal da la Crusch Cotschna a Genevra. Si'idea sa derasa en il mund entir. Dapertut sa furman uss er organisaziuns naziunalas da la Crusch Cotschna che realiseschan sias visiuns d'ina organisaziun umanitara che limitescha las crudaivladads da la guerra!Ma Henri Dunant sez na po betg racoglier ils fritgs da si'ovra. Sia sort persunala è tragica. Cun ses affars en l'Algeria surlaschads a sasezs fa el bancrut. El fugia da ses crediturs che al persequiteschan tras tut l'Europa. Sco um pover e disfidant passenta el ses ultims onns en l'ospital a Heiden en il chantun Appenzell Dadora. Il mund sa regorda bain anc ina giada dal fundatur da la Crusch Cotschna cura ch'el survegn il 1901 l'emprim premi Nobel per la pasch. Ma il 1910 – damai avant 100 onns – mora el a Heiden senza ch'il mund prendia part.In mund senza la Crusch Cotschna n'ans pudessan nus oz betg pli imaginar. Ma l'idea da «Tutti fratelli!» na vala betg mo per la guerra, ella pudess bain bleras giadas penetrar anc dapli er en autras sferas da la vita, gea schizunt en la vita dal mintgadi. «Tutti fratelli!» stat era per il respect vicendaivel, per la giustia e per ils medems dretgs per tuts. «Tutti fratelli!» renconuscha che nus pudain viver ed accumplir il senn da nossa vita finalmain mo da maniera cuminaivla!Era 100 onns suenter la mort da ses inventader n'ha il slogan «Tutti fratelli!» pers nagut da sia actualitad!

*Hans-Peter Schreich-Stuppan è creschì si en Germania ed è dapi 35 onns reverenda refurmà en la Val Müstair. El è maridà, ha quatter uffants creschids e viva uss a Valchava.

Kommentieren
Wir bitten um euer Verständnis, dass der Zugang zu den Kommentaren unseren Abonnenten vorbehalten ist. Registriere dich und erhalte Zugriff auf mehr Artikel oder erhalte unlimitierter Zugang zu allen Inhalten, indem du dich für eines unserer digitalen Abos entscheidest.
Mehr zu Zeitung MEHR